Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem. To zaś wzrasta, gdy kontrahenci zlokalizowani są w różnych krajach, a kwoty transakcji są wysokie. W przypadku eksportu bądź importu towarów dość często można się spotkać z pojęciem akredytywy, której będzie oczekiwała jedna ze stron transakcji. Czym jest akredytywa eksportowa i jak z niej skorzystać? Ile kosztuje i gdzie można ją zlecić?
Przed wyjaśnieniem, czym jest akredytywa, należy w kilku słowach przypomnieć, że rolą banków nie jest jedynie „przechowywanie” środków zgromadzonych na rachunkach rozliczeniowych czy udzielanie kredytów, ale także świadczenie usług, które na pierwszy rzut oka z bankowością mogą mieć niewiele wspólnego.
Większość banków komercyjnych w Polsce i na świecie udziela m.in. poręczeń, gwarancji, czy też obsługuje tzw. akredytywy – specjalne rodzaje rozliczeń między kontrahentami.
Czym jest akredytywa eksportowa?
Akredytywa eksportowa bądź też akredytywa bankowa to specjalny rodzaj płatności, który ma na celu zabezpieczenie stron transakcji zwykle międzynarodowych. Otwierając akredytywę w banku macierzystym (w tym, w którym posiada konto), importer deklaruje, a w zasadzie robi to jego bank, dokonanie płatności po spełnieniu przez eksportera warunków ujętych w akredytywie.
W praktyce wygląda to tak, że bank importera (bank otwierający) blokuje sumę środków określoną w akredytywie, a gdy eksporter spełni wszelkie warunki, które na nim ciążyły, a więc np. dostarczy towar, bank przelewa na konto eksportera środki zablokowane na rachunku importera.
Po co stosuje się akredytywę?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, rolą akredytywy jest zabezpieczenie interesów obu stron umowy handlowej. Piszemy obu, ponieważ w akredytywie można ująć zapisy, które obligują obie strony do spełnienia pewnych warunków. Akredytywa eksportowa może zawierać postanowienia dotyczące jakości towarów i usług, terminu i miejsca dostarczenia, ilości i wielu innych.
Nie przegap: Czym jest promesa kredytowa i czy gwarantuje uzyskanie finansowania?
Z racji tego, że akredytywa eksportowa obsługiwana jest przez banki (bank eksportera i bank importera), importer zyskuje pewność otrzymania towarów, zaś eksporter zapłaty za dostarczony towar.
Strony akredytywy eksportowej
Mimo że akredytywa teoretycznie dotyczy jedynie relacji pomiędzy kontrahentami, to aby można było mówić o akredytywie, niezbędne jest zaangażowanie się łącznie czterech podmiotów. Będą to:
- importer / zamawiający towar lub usługę i zlecający otwarcie akredytywy,
- eksporter / dostawca towaru lub wykonawca usługi (beneficjent płatności),
- bank otwierający (bank importera), który przekaże bankowi eksportera informację o otwarciu akredytywy i wykona przelew po spełnieniu jej warunków,
- bank beneficjenta, a więc np. eksportera, którego celem jest odebranie płatności, a wcześniej poinformowanie eksportera o otwarciu akredytywy przez importera.
Akredytywa eksportowa w praktyce
Akredytywę eksportową w banku otwierającym zleca jedna ze stron transakcji. Zwykle jest to płatnik, a więc np. importer / zamawiający. Przed otwarciem akredytywy należy wcześniej dokładnie ustalić wszelkie warunki transakcji, po których spełnieniu przez obie ze stron i ich potwierdzeniu odpowiednią dokumentacją, bank otwierający udostępni środki na konto eksportera.
Bank płatnika (importera) otwierając akredytywę, blokuje kwotę ujętą w akredytywie, a następnie powiadamia bank eksportera o otwarciu akredytywy.
Eksporter wywiązuje się ze swojej części umowy, a więc dostarcza towar lub wykonuje usługę, będącą przedmiotem umowy i przekazuje bankowi dokumentację, która ma potwierdzić spełnienie warunków akredytywy. Po odpowiedniej weryfikacji tych dokumentów bank otwierający wykonuje przelew na konto eksportera.
Dokumentacja akredytywy eksportowej
Jak napisaliśmy powyżej, aby bank otwierający mógł odblokować środki zablokowane na potrzeby płatności za wywiązanie się przez eksportera z warunków umowy, niezbędne jest przekazanie odpowiedniej dokumentacji przez eksportera. Zwykle są to m.in. faktury handlowe, dokumenty ubezpieczeniowe, atesty jakościowe, certyfikaty pochodzenia, listy przewozowe bądź inne dokumenty potwierdzające dostawę towaru.
Czytaj także: Finansowanie firmy. Kredyt obrotowy w rachunku bieżącym czy linia kredytowa?
Trzeba jednak pamiętać, że każda umowa handlowa dotyczy różnych produktów i usług, i to od nich zależeć może rodzaj dokumentacji niezbędnej do wykonania przelewu w ramach akredytywy eksportowej.
Ile kosztuje akredytywa eksportowa?
Bezpieczeństwo transakcji niestety wiąże się z pewnymi i to zwykle całkiem wysokimi kosztami, które często obciążają obie strony transakcji. W zależności od instytucji finansowej na koszty akredytywy składać mogą się takie opłaty jak:
- opłata za przygotowanie akredytywy;
- prowizja z tytułu jej zawarcia, która zwykle wynosi między 0,2 a 0,3 proc. wartości transakcji;
- opłata za weryfikację dokumentów transakcyjnych przez instytucję finansową;
- opłata za potwierdzenie akredytywy przez instytucję finansową.
Dość częstą praktyką jest podział tych kosztów na dwie strony transakcji, a więc importera i eksportera, jednak wszystko zależy od umowy pomiędzy nimi.
Czy warto korzystać z akredytywy eksportowej?
Akredytywa eksportowa pozwala na zabezpieczenie obu kontrahentów, którzy bardzo często dokonują dopiero pierwszej między sobą transakcji. Ten rodzaj płatności zwiększa bezpieczeństwo wywiązania się z umowy handlowej zarówno przez eksportera, jak i importera, a także gwarantuje terminową płatność za towar lub wykonaną usługę.
Największym minusem akredytywy eksportowej są oczywiście jej koszty, które mogą być naprawdę wysokie, gdy wartość transakcji opiewa na dużą kwotę.
